24 października 2012 r. w Centrum Konferencyjnym MON odbyła się Międzynarodowa Konferencja, zorganizowana przez Akademię Obrony Narodowej, Dowództwo Wojsk Specjalnych i Polskie Lobby Przemysłowe im. Eugeniusza Kwiatkowskiego  nt.  „Polskie Wojska Specjalne w systemie obronnym RP – aspekty organizacyjne, doktrynalne i modernizacyjne”. Obrady w trakcie konferencji toczyły się  w trzech sesjach: planarnej, wojskowej i przemysłowej.

      W Konferencji wzięli udział: Zastępca Dowódcy Wojsk Specjalnych NATO Brygadier  Simon Hutchinson, Rektor Akademii Obrony narodowej Gen. dyw. dr hab. Bogusław Pacek wraz z przedstawicielami AON, przedstawiciele Dowództwa Wojsk Specjalnych na czele z ich Dowódcą gen. bryg. Piotrem Patalongiem, dowódcy poszczególnych jednostek wchodzących w skład Wojsk Specjalnych, przedstawiciele Sztabu Generalnego WP i innych rodzajów Sił Zbrojnych RP, a ponadto reprezentanci następujących polskich firm i przedsiębiorstw zagranicznych w Polsce już zaopatrujących nasze Wojska Specjalne lub pracujących nad ofertą dla nich: Bumar Żołnierz S.A., Bumar Elektronika S.A. i  Bumar Amunicja S.A., Instytut Techniczny Wojska Lotniczych, Wojskowe Zakłady Uzbrojenia w Grudziądzu, WB Electronics S.A.,  PZL-Świdnik S.A.- Augusta Westland, PZL-Mielec Sp. z o.o. Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów, Cenrex Sp. z o.o. oraz  firma Works 11. Przedstawiły one swoją ofertę dla polskich Wojsk Specjalnych – opartą o najnowsze technologie, która została niżej scharakteryzowana.

Główne tezy i wnioski z sesji plenarnej i wojskowej

1.Chociaż  we współczesnym świecie zmniejszyło się prawdopodobieństwo klasycznego  konfliktu wojennego na dużą skalę, to jednak nadal  wybuchają konflikty lokalne  i istnieje wiele ognisk zapalnych oraz groźba ataków terrorystycznych. W takim świecie Polska potrzebuje nie tylko nowoczesnych regularnych sił zbrojnych zdolnych do wykonania szeregu zadań na obszarze kraju i daleko od jego granic, ale także  większych sił do zadań specjalnych, o wysokiej gotowości bojowej, zdolnych do wspólnych operacji z innymi armiami, wyszkolonych do działań niekonwencjonalnych, w tym w sytuacjach kryzysowych, zaopatrzonych w specjalne środki bojowe. Wojska takie powstały 1 stycznia 2007 roku jako czwarty Rodzaj Sił Zbrojnych RP. Zakłada się, iż Wojska Specjalne prowadzić będą działania samodzielnie lub uzupełniać i wspierać pozostałe rodzaje Sił Zbrojnych RP w ramach operacji połączonych.

2. Podkreślić należy szeroką gamę potencjalnych zastosowań Wojsk Specjalnych – od działań o znaczeniu strategicznym do działań taktycznych, dla osiągnięcia celów wojskowych, politycznych, ekonomicznych i psychologicznych. Wojska Specjalne pozostają w gotowości do udziału w pełnym spektrum operacji sojuszniczych i koalicyjnych.  Ich udział przewidywany jest zarówno w konfliktach na dużą skalę, jak również w „chirurgicznych” operacjach wymagających precyzyjnego oddziaływania, czy też w operacjach reagowania kryzysowego, w tym akcjach niesienia pomocy humanitarnej. Wojska Specjalne posiadają bowiem zdolność do szybkiego rozwinięcia i osiągnięcia natychmiastowej gotowości do działania w zmieniającym się środowisku walki na lądzie, w powietrzu i na morzu. Stanowią narzędzie natychmiastowego reagowania w sytuacjach szczególnych, takich jak: porwania obywateli polskich poza granicami państwa, zagrożenie bezpieczeństwa placówek dyplomatycznych, ewakuacja obywateli polskich w niestabilnych państwach itp. Posiadają również szczególne znaczenie w prowadzeniu operacji w ramach operacji sojuszniczych przebiegających w warunkach konfliktów asymetrycznych. Polskie Wojska Specjalne w takich operacjach z powodzeniem już uczestniczyły na terenie Iraku i  Afganistanu.

3. Wojska Specjalne mogą prowadzić samodzielne operacje specjalne bez wsparcia innych rodzajów Sił Zbrojnych, jak również realizować operacje specjalne stanowiące ich wsparcie. W odróżnieniu od dowództw innych rodzajów sił zbrojnych, Dowództwo Wojsk Specjalnych odpowiada za szkolenie, wyposażanie i planowanie rozwoju jednostek, jak i za operacyjne dowodzenie operacjami specjalnymi. Wojska Specjalne są bowiem  jedynym połączonym ( ang. Joint )^[1] rodzajem Sił Zbrojnych, o dużej autonomii organizacyjnej i funkcjonalnej, dowodzonym bez szczebli pośrednich.

4. Wojska Specjalne z definicji prowadzą operacje połączone w różnych środowiskach pola walki. Poszczególne jednostki tych wojsk specjalizują się w misjach związanych ze specyfiką środowisk wykonywanych misji. Jednostka Wojskowa FORMOZA jest wyspecjalizowanym oddziałem do prowadzenia operacji w środowisku morskim i przybrzeżnym. Jednostka Wojskowa Komandosów jest zdolna do prowadzenia operacji specjalnych w środowisku lądowym i przybrzeżnym. Jednostka GROM, jako najbardziej uniwersalny moduł Wojsk Specjalnych,  jest w stanie w ramach swojej struktury prowadzić operacje w każdym środowisku. Jednostki NIL, AGAT oraz Eskadra Lotnicza  Działań Specjalnych są w stanie wspierać operacje specjalne prowadzone w każdym środowisku walki. Szkolenie oraz wyposażenie tych jednostek  gwarantuje  możliwość prowadzenia operacji we wszystkich strefach klimatycznych włącznie z rejonami wymagającymi przygotowania do warunków ekstremalnych.

5. Wojska Specjalne są formacją, która w zasadniczym stopniu jako pierwsza wykorzystuje osiągnięcia techniczne opracowane w oparciu o nowe technologie, a co za tym idzie powinny one  być tym rodzajem wojsk, który będzie określał standardy dla całych Sił Zbrojnych RP. Ze względu na specyficzne potrzeby Wojsk Specjalnych – najnowocześniejsze rozwiązania technologiczne, krótkie serie produkcyjne, jak również wprowadzanie kolejnych modyfikacji uzbrojenia już po rozpoczęciu procesu pozyskiwania – wskazane  jest umożliwienie Wojskom Specjalnym prowadzenia zakupów uzbrojenia i sprzętu wojskowego. Wiąże się to nierozerwalnie z możliwością dysponowania środkami budżetowymi przez Dowódcę Wojsk Specjalnych. Należy tu podkreślić, iż finansowanie Wojsk Specjalnych jest wysoce efektywne z uwagi na to, iż koszty ich funkcjonowania i modernizacji wynoszą zaledwie 2% budżetu Sił Zbrojnych.

Wnioski z sesji przemysłowej

1. Działania Wojsk Specjalnych, prowadzone na lądzie, w powietrzu i na morzu, charakteryzują się szczególnymi cechami, zwłaszcza precyzją,  skrytością i mobilnością oraz dużym stopniem ryzyka. Stąd uzbrojenie Wojsk Specjalnych  z jednej strony musi się cechować niezawodnością, precyzją i łatwością obsługi, z drugiej – w maksymalnym stopniu uwzględniać uwarunkowania elektronicznej sfery walki.  To zaś  stwarza  szczególne wymagania i  stanowi duże  wyzwanie dla rodzimego przemysłu i naszej myśli naukowo-technicznej.  Zaspokojenie oczekiwań i potrzeb Polskich Wojsk Specjalnych wymaga zatem zastosowania zaawansowanych, bardzo nowoczesnych technologii  elektronicznych, informatycznych i materiałowych, w tym także będących  przejawem przeskoku generacyjnego, a nie kopiowania rozwiązań już istniejących. Niektóre z nich mogą następnie być  zastosowane  w przemyśle cywilnym. Są bowiem technologiami podwójnego zastosowania, które szybko można zastosować także w sferze cywilnej. Ma to duże znaczenie w warunkach kryzysu gospodarczego, kiedy to istnieje zapotrzebowanie na czynniki  i zasoby stymulujące gospodarkę i generujące innowacje.

2. W czasie najnowszych  konfliktów zbrojnych potwierdzona została słuszność koncepcji cyfryzacji i sieciocentryczności systemów walki. Żołnierz wyposażony w nowoczesny system walki jest inteligentnym i mobilnym sensorem – źródłem informacji. Jest on również realizatorem zadań wykorzystującym indywidualne środki ogniowe. Żołnierz wspierany przez grupowe środki ogniowe i roboty pola walki, współdziałający w grupie zadaniowej oraz z sąsiednimi jednostkami, jest najważniejszym węzłem sieci. Wraz z rozwojem techniki możliwe jest przesyłanie informacji multimedialnej tzn. nie tylko głosu, ale również zdjęć, obrazów dynamicznych, danych tekstowych, danych syntetycznych (map, znaków, diagramów itp.) itd. Sieciocentryczność w mikrosieci to dostęp do wiedzy kolegów z zespołu, to możliwość obserwacji lokalnej sytuacji bojowej wieloma oczami z różnej pozycji. Uwzględniając przy tym możliwość łączenia informacji rozpoznawczej z różnych źródeł oraz  współpracy z robotami rozpoznania, w tym bezpilotowymi statkami powietrznymi, uzyskujemy niespotykaną dotychczas możliwość wzajemnego budowania aktualnej świadomości sytuacyjnej.

3. Z punktu widzenia kategorii środków rozpoznania niezbędnych do budowania świadomości sytuacyjnej, polski  przemysł obronny, zarówno firmy państwowe ( np. BUMAR ŻOŁNIERZ S.A. ), jak i prywatne ( np. WB ELECTRONICS S.A. )  już posiadają możliwości  produkowania  systemów rozpoznania obrazowego, systemów rozpoznania radarowego oraz mobilnych, lekkich systemów sensorycznych (akustycznych, sejsmicznych, magnetycznych, na podczerwień). Dotychczasowe  wieloletnie doświadczenia m.in. Instytutu Technicznego Wojsk Lotniczych,  umożliwiają  tworzenie oprogramowania oraz integrację dostępnych technologii w celu konfiguracji i optymalizacji zestawów interpretacji zobrazowań rozpoznawczych oraz informacyjnego wsparcia operacji specjalnych w postaci przetwarzania, interpretacji i archiwizacji zobrazowań rozpoznawczych oraz dystrybucji w sieciach teleinformatycznych wtórnych zobrazowań rozpoznawczych. Z kolei Przemysłowy Instytut Automatyki i Pomiarów produkuje roboty konstrukcji  na najwyższym światowym poziomie, które mogą znaleźć zastosowanie w Wojskach Specjalnych. Natomiast BUMAR ELEKTRONIKA S.A. oferuje  radary do ochrony perymetrycznej. Są one szczególnie przydatne w wykrywaniu małych obiektów (obiektów o małej skutecznej powierzchni odbicia), które mogą być potencjalnym źródłem zagrożeń terrorystycznych.

4. W trakcie sesji przemysłowej Konferencji firma Bumar Żołnierz S.A przedstawiła  broń strzelecką, która  jest już opracowywana w ramach programu operacyjnego Ministra Obrony Narodowej pod kryptonimem TYTAN, m.in.  scharakteryzowano karabinek podstawowy kalibru 5,56 mm, którego prototyp opracowywany przez Wojskową Akademię Techniczną i Fabrykę Broni „Łucznik”-Radom ma być bazą do zbudowania w Polsce nowoczesnego Modułowego Systemu Broni Strzeleckiej. Broń wchodząca w skład tego systemu może stanowić przyszłościowe uzbrojenie polskiego żołnierza, w tym również operatora Wojsk Specjalnych.. Jednocześniew  ciągu ostatnich 10 lat w Bumar Amunicja S.A. (ZM MESKO S.A) opracowano i wdrożono do produkcji bardzo nowoczesną amunicję strzelecką, odpowiadającą standardom NATO m.in. na potrzeby  programu indywidualnego wyposażenia żołnierza  TYTAN.

5. Wojskowe Zakłady Uzbrojenia w Grudziądzu opracowały projekt systemu pasywnej  obserwacji przestrzeni walki – obiektów na ladzie, morzu lub w powietrzu,  spełniający funkcje komponentu rozpoznania. Zasadniczym elementem tego systemu  jest opracowana przez WZU głowica obserwacyjna z kanałami: termowizyjnym, telewizyjnym, dalmierzem laserowym oraz zintegrowanym systemem „swój-obcy” ( IFF ).

6. Polski przemysł, a konkretnie BUMAR ELEKTRONIKA S.A.  oferuje także systemy monitorowania czynności życiowych żołnierzy – od selekcji kandydatów do działań operacyjnych, obejmujący  rejestrację sygnałów biomedycznych związanych z monitorowaniem parametrów psychofizjologicznych w warunkach ekstremalnych z modułem selekcji do wykonywania zadań operacyjnych. Zamierzone przedsięwzięcie to nowoczesny system monitorowania aktywności psychofizjologicznej, zintegrowany z osobistym systemem mikrokomputerowym, monitorującym stan psychofizjologiczny człowieka oraz analitycznym­ systemem wspomagania decyzji.

7.  Rosnąca rola wsparcia lotniczego na współczesnym polu walki przemawia za  powołaniem do życia Skrzydła Lotnictwa Operacji Specjalnych – w kontekście wymaganych zdolności przypisywanych lotnictwu realizującemu zdania wspólnie z Wojskami Specjalnymi lub na korzyść Wojsk Specjalnych. Podstawowym jego elementem powinny być nowoczesne śmigłowce wielozadaniowe. W trakcie konferencji zademonstrowano dwie oferty takich śmigłowców: firmy  AgustaWestland i PZL-Świdnik, której najnowsze  śmigłowce, w tym zwłaszcza  najnowszy AW149, można dostosować się do niemal wszystkich wymagań klienta, również Wojsk Specjalnych, oraz Sikorsky/PZL Mielec – sprawdzone w wielu konfliktach śmigłowce Blackhawk. Niewielka liczba śmigłowców posiadanych obecnie przez Wojska Specjalne ma bowiem ograniczone możliwości działania na polu walki,  chociaż  ich krajowa modernizacja doprowadziła je do poziomu wymaganego przez współczesne pole walki. Zakup i wdrożenie operacyjne nowej generacji śmigłowców  potrwa nie mniej niż 10÷12 lat  i pochłonie znaczne środki, podczas gdy zmodernizowane śmigłowce mogą być gotowe do użycia za mniej niż 3 lata na kolejne 15 lat eksploatacji Ich cena stanowić będzie 20% ceny nowych generacji śmigłowców – na kolejne 15 lat eksploatacji. Konieczne jest zatem zabezpieczenie potrzeb szkoleniowych i obronnych do czasu operacyjnego wdrożenia nowego typu śmigłowca. Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych dysponuje ofertą kompleksowej  modernizacji śmigłowców Mi-17 i Mi-24 do wymagań Wojsk Specjalnych na bazie technologii z programu GŁUSZEC. ITWL proponuje także modernizację systemu łączności ZSŁ-1 dla  śmigłowców Mi-17 i Mi-24 do potrzeb Wojsk Specjalnych. ZSŁ-1 może być dostosowany do potrzeb działań specjalnych, zarówno w wersji autonomicznej, jak i jako element zintegrowanego systemu awionicznego. Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych oraz Stocznia Żuławy  przedstawiły projekt  stworzenia mobilnego, kompozytowego lądowiska dla śmigłowców, które będzie mogło być niewielkim nakładem pracy i stosunkowo szybko przygotowane do przyjęcia śmigłowców. Solidną podstawę do zbudowania przedmiotowego lądowiska stanowi pokrycie kompozytowe ELP-1 KRATER.

8. W czasie sesji przemysłowej  przedstawiono ponadto rodzinę rozwiązań w zakresie bezzałogowych systemów rozpoznawczych oraz bojowo-rozpoznawczych, opracowanych przez WB Electronics S.A, a także przez  Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych. Scharakteryzowano również niektóre z rozwijanych sensorów rozpoznawczych stanowiących wyposażenie opracowywanych systemów, bądź możliwych do wykorzystania w istniejących i używanych w SZ RP systemach obserwacyjnych.

Organizatorzy Międzynarodowej Konferencji wyrażają nadzieję, że  przedstawiona w jej trakcie oferta polskiego przemysłu i jego zaplecza badawczo-rozwojowego zostanie uwzględniona w planach modernizacyjnych Ministerstwa Obrony Narodowej, a Wojska Specjalne jako bardzo nowoczesny i przyszłościowy rodzaj Sił Zbrojnych RP uzyskają odpowiednie wsparcie finansowe dla realizacji swoich potrzeb i zamierzeń.