Stanowisko Polskiego Lobby Przemysłowego im. Eugeniusza Kwiatkowskiego w sprawie Programu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP

Polskie Lobby Przemysłowe im. Eugeniusza Kwiatkowskiego z zadowoleniem przyjęło fakt podpisania umowy na realizację pierwszego etapu dostarczenia systemu obrony przeciwrakietowej i przeciwlotniczej w ramach programu operacyjnego ‘’WISŁA’’, jak również przyjęcie przez Radę Ministrów Szczegółowych kierunków przebudowy i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych na lata 2017-2026.  Niemniej jednak w opinii PLP istotną sprawą będzie faktyczna realizacja wyżej wymienionej umowy oraz implementacja zakupionego sprzętu w siłach zbrojnych, a także uszczegółowienie i materializacja zapisów dokumentu przyjętego na początku czerwca br. przez rząd w sprawie kontynuacji procesu modernizacji, uwzględniając możliwie jak największe zaangażowanie rodzimego przemysłu obronnego i jego zaplecza badawczo-rozwojowego, ich rozwój oraz absorbcję technologii od potencjalnych kontrahentów w przedmiotowym zakresie.

PLP z troską  i zaniepokojeniem ocenia stan realizacji pozostałych elementów programu modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RP. Chodzi tutaj o takie przedsięwzięcia jak:

– pozyskanie zestawów rakietowych krótkiego zasięgu „NAREW” do zwalczania środków napadu powietrznego (samoloty, śmigłowce i pociski rakietowe);

– pozyskanie systemu rakietowego w ramach programu „HOMAR”;

– realny plan pozyskania w rozsądnym czasie śmigłowców dla wojsk lądowych, sił specjalnych i Marynarki Wojennej RP, zwłaszcza w obliczu unieważnienia przez Inspektorat Uzbrojenia przetargu na przedmiotowy sprzęt, jakie miało miejsce w ostatnim czasie;

– możliwości wdrożenia w siłach zbrojnych nowego bojowego wozu piechoty „BORSUK”;

– perspektyw modernizacji czołgów PT-91 oraz możliwości realizacji perspektywicznego programu pancernego;

– modernizacji Marynarki Wojennej RP, uwzględniając jej potencjalne zadania, strefę prowadzenia operacji, stworzenie systemu zabezpieczenia logistycznego dla nowych jednostek, a także zaangażowanie polskiego przemysłu stoczniowego w odbudowę jej potencjału.

Uwzględniając pierwotne terminy realizacji poszczególnych programów należy stwierdzić, iż mamy do czynienia z istotnymi opóźnieniami, a często z brakiem jakichkolwiek działań związanych z uruchomieniem tych programów. Jest to szczególnie istotne w obecnej sytuacji geopolitycznej, gdzie trudno zakładać, że czas na realizację programu modernizacji jest nieograniczony. Dużą dozę niepewności sprawia brak określonych priorytetów w perspektywie długoterminowej. Ponadto zaangażowanie własnego przemysłu w wytwarzanie wysoko przetworzonych produktów, zakładając zdolność do absorbcji nowoczesnych technologii, ma szczególne znaczenie dla rozwoju gospodarczego, naukowego oraz społecznego naszego kraju.

Uwzględniając ogólne zapisy Szczegółowych kierunków przebudowy i modernizacji technicznej Sił Zbrojnych na lata 2017-2026, Polskie Lobby Przemysłowe, zainteresowane jest następującymi kwestiami:

–  w jakim kierunku i zakresie powinny pójść prace związane z rozwojem i modernizacją systemów rozpoznania i walki radioelektronicznej oraz w jakim zakresie przewiduje się zaangażowanie własnego przemysłu obronnego w to przedsięwzięcie;

– w jakich ramach czasowych można się spodziewać decyzji dotyczących pozyskania systemów „HOMAR” i „NAREW”;

– jaka jest perspektywa czasowa i finansowa realizacji drugiego etapu programu „WISŁA” oraz czy przewiduje się zaangażowanie do realizacji tego etapu polskich przedsiębiorstw, a także jaki jest planowany oraz możliwy do osiągnięcia poziom offsetu ( tym bardziej, że poziom offsetu w ramach I etapu tego programu jest wielce niezadawalający);

– czy istnieją plany pozyskania nowych okrętów wielozadaniowych z systemami przeciwrakietowymi i przeciwlotniczymi, kompatybilnymi z systemami „NAREW” i „WISŁA”, w budowę których zaangażowany może być  polski przemysł stoczniowy poprzez utworzenie spółki joint venture z ich zagranicznym oferentem? Kwestię tę uważamy za priorytetową;

– jak przedstawia się przyszłość polskiej floty podwodnej  w związku ze stopniowym wycofywaniem okrętów typu Kobben i  uszkodzeniem w wyniku pożaru  ORP „Orzeł”;

–  w jakim kierunku mają pójść dalsze prace modernizacyjne dotyczące lotnictwa wojskowego i jakie jest tego uzasadnienie, uwzględniając fakt, iż wyposażenie sił powietrznych w samoloty wielozadaniowe może się okazać niewystarczające w wyniku konieczności wycofania z linii samolotów produkcji ZSRR.

– czy będzie uruchomiony program budowy w Polsce, we współpracy z partnerami zagranicznymi, samolotu szkolno-bojowego najnowszej generacji, którego projekt – w oparciu o posiadane nowoczesne technologie – opracował Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych wspólnie z Politechniką Warszawską i Politechniką Rzeszowską. Taki samolot mógłby zastąpić wycofywane z uzbrojenia samoloty Su-22;

– jak będzie wyglądać, przynajmniej w zarysach, realizacja programu pancernego związanego z pozyskiwaniem bądź modernizacją czołgów, bojowych wozów piechoty i transporterów opancerzonych;

– na ile realne jest zapowiadane pozyskanie śmigłowców dla Marynarki Wojennej RP  i sił specjalnych oraz śmigłowców uderzeniowych.

Realizacja tych programów wymaga czynnych okresów wykonawczych od 5 do 10 lat ( od koncepcji do wdrożenia do produkcji seryjnej w przemyśle), nawet przy zakupie licencji. Dlatego w trybie pilnym, w wytypowanych jednostkach badawczo-rozwojowych i podmiotach produkcyjnych przemysłu obronnego, powinny zostać zlecone  wstępne prace projektowe w postaci analiz operacyjno-technicznych, projektów koncepcyjnych i wybranych modeli, które pozwolą zdefiniować ekonomicznie i czasowo tryb realizacji poszczególnych programów.

Oprócz pozyskania nowego uzbrojenia możliwie najnowszej generacji warto modernizować nadające się do tego wybrane rodzaje uzbrojenia i sprzętu wojskowego będące już na wyposażeniu Wojska Polskiego poprzez wymianę w nich systemów  i  elementów na nowocześniejsze – w oparciu o najnowsze technologie, w tym pozyskiwane zagranicą. Dzięki temu można polepszyć ich zdolności bojowe i przedłużyć okres ich eksploatacji.

Mając na względzie delikatną materię poruszonych zagadnień, PLP nie oczekuje bardzo szczegółowych informacji. Natomiast jest rzeczą istotną, czy istnieje jakakolwiek strategia w przedmiocie realizacji wspomnianych programów oraz czy jest zabezpieczone pokrycie finansowe przedmiotowych przedsięwzięć, a także czy są ustalone jakiekolwiek, akceptowalne z operacyjnego punktu widzenia, ramy czasowe.

Polskie Lobby Przemysłowe pragnie zauważyć, że powstanie Wojsk Obrony Terytorialnej, pozytywnie wpłynęło na zaangażowanie społeczeństwa w proces przygotowania do obrony kraju oraz na wzrost świadomości w zakresie obronności. Niemniej jednak, WOT ze względu na swoją specyfikę, jeśli chodzi o wyposażenie, stosunkowo długi okres osiągania zdolności operacyjnych zarówno w wymiarze pojedynczego żołnierza, jak i pododdziałów oraz oddziałów tej formacji, stanowi  tylko element komplementarny dla wojsk operacyjnych na współczesnym polu walki.

Jednocześnie w naszym stanowisku wskazujemy na przyczyny opóźnień w realizacji  programów modernizacji Sił Zbrojnych RP. Są to:

1)   Kwestie polityczne – długi czas na nabycie niezbędnej wiedzy przez polityków do podjęcia kluczowych decyzji, rotacje na kierowniczych stanowiskach, różne wizje zakupu uzbrojenia i realizacji interesów z innymi państwami.

2)   Ratowanie budżetu państwa poprzez cięcia wydatków na zbrojenia.

3)   Duży udział wydatków personalnych w budżecie MON (ponad 50%).

4)   Zbyt duża liczba aktorów procesu zakupu uzbrojenia.

5)   Rozwlekły etap analityczno-koncepcyjny, długi czas na postępowania przetargowe i odwołania od niego, co wymusza obecne prawo.

6)   Zbyt mała liczba kadry realizującej zakupy, częsta rotacja specjalistów, krótkie okresy na zajmowanych stanowiskach, zmiany na stanowiskach kierowniczych w Inspektoracie Uzbrojenia.

Za  warunki konieczne do sprawnej realizacji programów modernizacji technicznej Sił Zbrojnych RPuważamy:

1)   Stabilne źródło finansowania nie tylko SZ RP ale samego PMT.

2)   Sprawniejsze definiowanie wymagań w stosunku do uzbrojenia.

3)    Przyśpieszenie fazy analityczno-koncepcyjnej.

4)   Utworzenie wyspecjalizowanej instytucji zakupowej (Urząd ds. Uzbrojenia).

5)    Określenie priorytetów w realizacji programu modernizacji Sił Zbrojnych RP.

6)   Długotrwałe kontrakty dla żołnierzy na pełnienie służby w instytucji pozyskującej uzbrojenie na stanowiskach zajmujących się zakupem poszczególnego rodzaju uzbrojenia.

7)   Lepiej płatne etaty dla pracowników w instytucji zakupowej.

8)   Zwiększoną decyzyjność polityków (zakaz zrzucania odpowiedzialności za niezrealizowanie zakupów na żołnierzy – podwładnych) oraz wprowadzenie zasady rozliczania zakupów uzbrojenia w danej kadencji rządu.

 

Mając na względzie dobro Sił Zbrojnych RP oraz związanego z nimi przemysłu obronnego i jego zaplecza badawczo-rozwojowego, Polskie Lobby Przemysłowe ma nadzieje na uzyskanie odpowiedzi na nurtujące pytania.

 

Warszawa, 24 lipca 2018 r.