Szanowny Pan

Donald Tusk

Prezes Rady Ministrów RP

 

Opinia – dotyczy Dyrektywy nr 2009/81/WE

            Polskie Lobby Przemysłowe im. Eugeniusza Kwiatkowskiego, które od początku swojej osiemnastoletniej działalności dużo uwagi poświęca sytuacji polskiego przemysłu obronnego i jego zaplecza badawczo-rozwojowego, w tym Wojskowych Przedsiębiorstw Remontowo-Produkcyjnych, z niepokojem obserwuje działania Urzędu Zamówień Publicznych, związane z implementacją przyjętej w sierpniu 2009 r. przez władze Unii Europejskiej Dyrektywy nr 2009/81/WE, zwanej dyrektywą obronną. Dyrektywa ta, której przedmiotem jest funkcjonowanie systemu zamówień uzbrojenia i sprzętu wojskowego, powinna zostać wdrożona do przepisów prawa krajów członkowskich Unii Europejskiej do 24 sierpnia 2011 r.

I. Odnosząc się do założeń UZP związanych z implementacją wyżej wymienionej dyrektywy dostrzegamy negatywne skutki proponowanego w nich podejścia dla systemu bezpieczeństwa państwa oraz dla bezpieczeństwa dostaw, szczególnie w przypadku wystąpienia zagrożenia lub wojny.

Zdaniem Polskiego Lobby Przemysłowego, właściwym do podjęcia inicjatywy ustawodawczej w sprawie implementacji  tej Dyrektywy jest Minister Obrony Narodowej, ponieważ system zamówień publicznych określa jedynie tryb i zasady realizacji zakupów i wydatkowania środków publicznych. Obecnie gdy pozostaje niewiele miesięcy do implementacji Dyrektywy, inicjatywa ustawodawcza może zostać w UZP, lecz założenia projektu ustawy Pzp powinny wskazywać także delegacje do regulacji aktami wykonawczymi. Niezbędne jest zatem jednoczesne wprowadzenie regulacji w kilku innych aktach prawa, w tym wskazanie zmian w innych ustawach  i zakresu tych zmian.

Od pewnego czasu otrzymujemy niepokojące sygnały z naszego przemysłu obronnego, iż podejście Urzędu Zamówień Publicznych i jego przedstawicieli cechuje  brak woli wypracowania formuły zapewniającej połączenie  prawidłowej implementacji wspomnianej  Dyrektywy z potrzebą  zabezpieczenia podstawowych interesów bezpieczeństwa Państwa Polskiego.

Analizując podejście forsowane przez Urząd Zamówień Publicznych wyrażamy pełną niepokoju opinię, iż cały polski sektor obronny aktualnie nie jest gotowy na bezkrytyczną przez ten Urząd  implementację Dyrektywy Obronnej. Wiele bowiem wskazuje na to, iż praktyczna realizacja podejścia  UZP zrodzi następujące zagrożenia:

• utratę nawet kilkunastu tysięcy miejsc pracy w polskich przedsiębiorstwach przemysłowego potencjału obronnego, w firmach prywatnych oraz u licznych podwykonawców i kooperantów,
• znaczne straty dla budżetu państwa z tytułu obniżenia poziomu dochodów:
  • z podatku VAT przedsiębiorstw,
  • z podatków dochodowych spółek pracowników,
  • dywidendy w spółkach z udziałem Skarbu Państwa,
  • z podatków VAT płaconych przez pracowników i ich rodziny,
• ponadto zrodzi koszty dotacji, zasiłków i programów walki z bezrobociem.

W  wyniku takiego bezkrytycznego UZP podejścia do implementacji Dyrektywy, według Polskiego Lobby Przemysłowego nastąpi znaczny spadek zamówień w sektorze krajowym nawet na poziomie kilkudziesięciu procent i to już niebawem, a mianowicie w 2012 roku. Jednocześnie spowoduje to umocnienie na polskim rynku zbrojeniowym pozycji zagranicznych konkurentów. Przykładowo, z szacunkowych badań prowadzonych  w Grupie Bumar wynika, iż w wypadku całkowitego otwarcia polskiego rynku zamówień obronnych przychody generowane przez spółki należące do tej Grupy spaść mogą już w roku 2012 o około 400 mln PLN, co stanowi około 22% przychodów ogółem ze sprzedaży spółek Grupy. Poza tym  zagrożone mogą być przychody na poziomie do 100 mln PLN, co stanowi kolejne 6% przychodów ogółem.

Wszystko to zapewne wymusi konieczność głębokiej restrukturyzacji zatrudnienia, majątkowej i innej – niezbędnej do zapewnienia  niezbędnej  kondycji finansowej przedsiębiorstw, zaś w przypadku niepowodzenia w przetargach – pod znakiem zapytania stanie nawet zasadność istnienia niektórych spółek i zakładów.

I. Nasze obawy związane z wystąpieniem negatywnych skutków uzasadniamy następująco:

1) Spółki polskiego przemysłowego potencjału obronnego będą musiały konkurować o zamówienia krajowe z silnymi zagranicznymi podmiotami, produkującymi uzbrojenie i sprzęt wojskowy w długich seriach, firmami o stabilnej i silnej pozycji na rodzimych rynkach, wspieranymi przez swoje rządy w zakresie eksportu. Bardzo silna pozycja rynkowa tych firm jest zagwarantowana wieloletnimi umowami obejmującymi przeważnie kilkanaście lat i pełny cykl życia produktów.

2) Przedmiot i wartość poszczególnych umów zawartych dotąd przez polskie przedsiębiorstwa zbrojeniowe wskazują, że tylko dwie z nich tj.  PCO S.A i MESKO S.A. dysponują portfelem zamówień zapewniającym przetrwanie najbliższych dwóch lat, inne natomiast podmioty będą musiały ubiegać się o dostawy w warunkach otwartego rynku krajowego. W takiej sytuacji  nie wszystkie będą w stanie przetrwać.

3) docierają do nas sygnały, ze  zachodnie firmy zbrojeniowe już od pewnego czasu usiłują prowadzić agresywny lobbing w Ministerstwie Obrony Narodowej i w Ministerstwie Gospodarki wśród wyższej kadry kierowniczej. Kształtują one powoli przekonanie o wyższości sprzętu zagranicznego od rodzimego, polskiego, które jest nieuzasadnione, choćby  z uwagi na brak znajomości produktów polskich przedsiębiorstw. Tym bardziej, że polskie firmy są w dalszym ciągu ograniczane w kontaktach z MON decyzją nr 16/MON z 2006 r.

             Uważamy, iż w  tej sytuacji  Ministerstwo Obrony Narodowej nie powinno ustępować przed argumentami Urzędu Zamówień Publicznych i pozostawić sobie możliwości uregulowania w drodze rozporządzenia trybu oceny występowania istotnego interesu bezpieczeństwa państwa, pozwalającego na  powołanie się na art. 346 TFUE.

III. Niezbędne działania pozwalające na zminimalizowanie skutków implementacji Dyrektywy nr 81.

Jak wiadomo, do implementacji Dyrektywy Obronnej wkrótce dojdzie. Stąd zdaniem Polskiego Lobby Przemysłowego, niezbędne są działania minimalizujące jej niekorzystne następstwa. Mamy przy tym świadomość, iż działania te muszą podjąć same spółki ppo, lecz przede wszystkim liczymy tu na Rząd RP. Wydają się być możliwe następujące działania i  przedsięwzięcia:

1)  Propozycje działań Rządu:

• potrzebne jest kompleksowe podejście do implementacjiDyrektywy dążące do zabezpieczenia żywotnego  interesu bezpieczeństwa państwa i bezpieczeństwa dostaw, w tym zapewnienia funkcjonowania sektora; równoległe do zmian w Pzp wprowadzenie zmian w kilku innych ustawach regulujących problemy obronności i bezpieczeństwa, a także zawarcie delegacji w zmienianej ustawie do wydania aktów wykonawczych.
• należy w stosunkowo niedługim czasie doprowadzić do podpisania wieloletnich umów na dostawy i kompleksową obsługę logistyczną uzbrojenia i sprzętu wojskowego ( UiSW )  produkowanego przez polskie spółki obronne. Umowy powinny zostać zawarte na cały okres objęty Programem Modernizacji Technicznej Wojska Polskiego.
• wskazujemy na potrzebę uruchomienia przez MON i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju wieloletnich programów B+R+W w spółkach ppo, obejmujących po ich zakończeniu obowiązek zawarcia umów wieloletnich o pełnym cyklu życia produktów.
• pożądane jest stworzenie prawnych możliwości zawierania umów i realizacji dostaw UiSW przy rozliczeniach płatności, także sprzętem używanym wycofywanym z etatu sił zbrojnych, a także płatności rozłożonych w czasie (leasing). Stworzy to przesłanki zawierania transakcji mniej korzystnych z punktu widzenia zagranicznych dostawców, którzy zawsze  oczekują wyższych marż zysku.
• należy zapewnić wsparcie finansowe przedsięwzięć B+R+W i restrukturyzacyjnych, korzystając z wyłączeń ograniczeń dla pomocy publicznej wynikających z art. 346 TFUE lub trybu na zasadach „testu prywatnego inwestora”.
• wskazane jest powołanie agencji rządowej wyspecjalizowanej w promocji i wspieraniu eksportu – wzorem innych państw takich jak Rosja, Francja, Włochy czy  Izrael, które osiągają największe sukcesy eksportowe. Agencja taka mogłaby zatrudniać od kilku do kilkunastu wysoko umocowanych osób, a w jej finansowaniu uczestniczyłyby  także podmioty polskiego przemysłu obronnego.
• zapewnić trzeba silne wsparcie eksportu przez osoby z najwyższego kierownictwa państwa ( Prezydent RP, Premier RP, ministrowie: spraw zagranicznych, obrony narodowej oraz gospodarki ), w tym, akceptowanie i zawieranie umów międzynarodowych z krajami partnerów gospodarczych ppo.

2) Przedsięwzięcia po stronie polskich przedsiębiorstw obronnych:

• niezbędny jest wzrost nakładów na B+R+W i przyspieszenie prac badawczo-rozwojowych,
• konieczna jest współpraca międzynarodowa przy realizacji wspólnych programów z podmiotami zagranicznymi,
• trzeba zwiększyć  aktywność naszych firm na rynkach zagranicznych przy odpowiednim wsparciu agend rządowych,
• należy doprowadzić do szybkiego zakończenia procesów restrukturyzacyjnych w spółkach ppo.

 

                                                                                            

                                                                                            Koordynator

                                                                             Polskiego Lobby Przemysłowego

 

prof. dr hab. Paweł Soroka

Otrzymują:

–	Bronisław Komorowski Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej
–	Waldemar Pawlak Wicepremier, Minister Gospodarki
–	Bogdan Klich Minister Obrony Narodowej
–	Poseł Wojciech Jasiński Przewodniczący Sejmowej Komisji Gospodarki
–	Poseł  Stanisław Wziątek Przewodniczący Sejmowej Komisji Obrony Narodowej
–	Senator Maciej Klima Przewodniczący Senackiej Komisji Obrony Narodowej
–	Jacek Sadowy Prezes Urzędu Zamówień Publicznych
–	Generał Mieczysław Cieniuch Szef Sztabu Generalnego WP
	Edward Nowak Prezes Zarządu BUMAR Sp. z o.o.